IJsvogels in de Biesbosch

Maandag 10 november beloofde een leuke dag te worden, er was mooi weer voorspeld en er stond een dag Biesbosch op de planning! Al een tijd geleden kwam ik eens op de site van Bas Breetveld en het leek me erg leuk eens van zijn diensten gebruik te maken. Bas organiseert cursussen en workshops in de Biesbosch, een geweldig mooi gebied wat hij kent als zijn broekzak. De dag begon vroeg, want met het ochtendgloren is de wereld het mooist. Rond 7:30 uur kwam ik aan in de haven in Drimmelen, waar Bas zijn aluminium platbodem heeft gestationeerd. We lopen nog maar net samen naar de boot wanneer de eerste ijsvogel van de dag zich al verbaal meldt.
Vanwege de wirwar van boten en de schemering krijgen we hem echter niet te zien, maar de toon is letterlijk gezet. Na het inladen van de boot wordt de motor gestart en varen we de haven uit. Begeleid door een fraaie zonsopkomst en tientallen overvliegende ganzen varen we de Amer over.

Onder de rook van de Amercentrale
Onder de rook van de Amercentrale

De boot van Bas beschikt zowel over een benzine- als een elektromotor. De benzinemotor wordt gebruikt om de grote afstanden te overbruggen, wanneer stilte gewenst is wordt de elektromotor ingezet, zo kunnen ook de kleinere kreekjes bezocht worden. Al varende wijst Bas regelmatig op sporen van bevers, gladde plekken op de oever waar deze grote knaagdieren het water in- en uitglijden, afgeknaagde takken en af en toe een half verscholen burcht. Al jaren organiseert Bas ook bevertochten in de Biesbosch. In deze tijd van het jaar is de kans om een bever te zien erg klein, maar in het voorjaar wanneer de excursies weer starten, geeft Bas zelfs bevergarantie. Hij kent het gedrag van de verschillende families en kan precies vertellen welke familie op welk tijdstip te bewonderen is.
Wanneer we wat dieper in de Biesbosch geraken komen we in de mooiere locaties, vlakbij het slootje van Sint Jan staan twee reeën op de oever, ze lijken bijna verwonderd over dit vroege voorbij drijvende gezelschap. Een boot met mensen wordt waarschijnlijk als minder bedreigend gevoeld en ze lopen rustig verder. Verschillende keren schakelen we over op de elektromotor en varen we de stillere kreken in, hier horen en zien we regelmatig ijsvogels. Aangezien een ijsvogel vaak favoriete stekjes heeft om vanaf te vissen, kan Bas verschillende takken wijzen waar schubben en uitwerpselen de eerdere aanwezigheid van ijsvogels verraden.

Uitzicht vanuit de boot van Fotosloep.nl
Uitzicht vanuit de boot van Fotosloep.nl

In deze tijd van het jaar is de populatie ook het grootst, een ijsvogel broedt meestal 2 en soms wel 3 keer per seizoen, met zo’n 4 tot 6 uitgevlogen jongen per nest (het tweede en derde broedsel levert meestal een geringer aantal op). Dit betekent dat de stand in de herfst wordt aangevuld met jonge ijsvogels, die op hun beurt weer een plekje in de Biesbosch moeten zien te veroveren. Bas schat dat er dit jaar zo’n 20 ijsvogelkoppels hebben gebroed in dit mooie gebied, waardoor het totale aantal ijsvogels geschat zou kunnen worden op minimaal 150 stuks.
De Biesbosch is een water- en visrijk gebied, de typische steile oevers die je aantreft bij rivieren en beken en waar de ijsvogels graag hun nestgang in graven, ontbreken echter vrijwel geheel. De meeste ijsvogelkoppels in dit gebied maken hun nest dan ook in de kluit van omgewaaide bomen, welke meestal direct aan het water liggen. Er kan soms ook wel gebroed worden in een kluit die verder van het water af gelegen is, ik heb ze op een andere locatie wel eens aangetroffen in een kluit welke zo’n 40 meter van het water was gelegen.
Bij een kluit aan een brede vaarroute waren de nestgaten duidelijk te zien, dat er een succesvol broedsel had plaats gevonden was te zien aan de opgedroogde stroom van uitwerpselen. Deze worden door de jonge ijsvogels in de richting van het licht van de nesttunnel gespoten en door de licht (naar de uitgang) aflopende nestgang lopen deze naar buiten.

Opvliegende zwanen in de Biesbosch
Opvliegende zwanen in de Biesbosch

Naast een tiental ijsvogels komen we tijdens onze tocht nog diverse andere vogelsoorten tegen welke in de Biesbosch overwinteren; grote groepen meerkoeten, knobbelzwanen, families futen met opgeschoten jongen, grote zilverreigers en blauwe reigers. Ook is er in de juiste tijd van het jaar grote kans op visarend en zeearend, helaas hadden we nu niet het geluk deze grote jagers te zien. Wel werden we getracteerd op een aantal overvliegende haviken.
In de middag begon de wind op te steken en zijn we weer richting haven gevaren, een mooie dag en ervaring rijker, waarvoor ik Bas hartelijk wil danken! Wil je ook de geheimen van de Biesbosch eens leren kennen, boek dan eens een tocht met de fotosloep van Bas, hij biedt diverse workshops, cursussen en bevertochten aan op zijn site: www.fotosloep.nl.

2 gedachten over “IJsvogels in de Biesbosch

  1. Omstreeks 2100 uur een ijsvogel bij de vijver in de tuin. Daar waar de reiger de goudelrits de moeite niet waard vindt heeft de ijsvogel duidelijk wel interesse.
    Gr. Hans

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.